Vitaminler Ve Faydaları

Günümüzde vitaminler ve faydaları hakkında yeterli bilgiye sahip olunmadan vitamin kompleksler satın alınmakta ve kullanılmaktadır. Etrafımızda dolaşan bir vitamin furyası var. Gelin bu konuya biraz daha detaylı bakalım.

Vitamin nedir?

Vitaminler vücudun kendisinin sentezleyemediği ve metabolik faaliyetler için dışarıdan alması gereken maddelerdir. Vitamin eksikliğinde üreme, bağışıklık sistemi gibi birçok probleme yol açan hatta aşırı eksikliğinde ölümle sonuçlanan etkileri bulunur.

Tabiî ki çok fazla alımı da vücuda zararlıdır. Vitamin ihtiyacı spor yapan kişilerde diğer insanlara göre daha fazla olmaktadır. Bu oran 3-4 kat olarak kabul edilmektedir. İhtiyaç artışı sigara kullanımı, geçmişte geçirilmiş olan hastalıklarla ilişkili olarak da artmaktadır. Kesinlikle takviye alınmalıdır diye bir kural yoktur. Yeterli ve dengeli beslenme takviye alımından çok daha faydalıdır. Eksikliği vücudun güçten düşmesine sebep olabilir. Böyle durumlarda takviye alımı vücudun kendisini hızlı toparlamasını sağlayacaktır. A ve D vitamininin fazla alımı zehirleyici bir etki gösterirken diğerlerinin fazlalığı böbrekler yoluyla vücuttan atılırlar.

Vitamin çeşitleri nelerdir?

Vitaminler suda çözünenler ve yağda çözünenler olarak ikiye ayrılırlar.

Suda çözünenler:

B1 (tiamin)
B2 (ribofilavin)
B3 (niasin)
B5 (Pantotenik asit)
B6 (piridoksin)
B12 (kobalamin)
C (askorbik asit)
Biyotin
Folik asit

Yağda çözünenler:

A (retinol)
D (kalsiferol)
E (tokoferol)
K (filokinon)

Yağda çözünen vitaminlerin çözünebilmeleri için belirli oranlarda yağa ve minerale ihtiyaç vardır. Bu vitaminler karaciğerde depolanırlar. Diğer bütün vitaminlerin çözünebilmesi için suya ihtiyaç vardır ve fazla alımı durumunda idrar yolları vasıtasıyla vücuttan atılırlar.

Yediğimiz besinlerdeki vitaminlerin ölmemesi için

Yiyecekleri pişirirken su ve sıcaklığı olabildiğince düşük tutun ve hızlı pişirmeye çalışın.
Sebzeleri hamur kıvamına gelinceye kadar pişirmeyin.
Dondurulmuş yiyecekleri pişirirken erimelerine müsaade etmeyin.
Et, süt, yumurta gibi hayvansal gıdaları ılık olarak pişirin ve yiyin.
Yemeklerinizi pişirirken kullandığınız su mümkünse bekletilmiş su olsun.

Hangi vitamin nelerde bulunur ve ne işe yarar?

A Vitamini

Görme yeteneğinin devamlılığı ve cildin onarımı görevi bulunmaktadır. Saç, cilt üzerinde etkileri büyüktür. Eksikliği durumunda cilt problemleri ve gece körlüğü meydana gelir. Deride kuruma, çatlamalarla kendisini gösterir. Aşırı alımı durumunda bulanık görüş ve ciltte sararma meydana gelir. Karaciğer, yumurtanın sarısı, havuç, ıspanak, bal kabağı, peynir ve lahanada bulunur.

D Vitamini

Kemikler için çok gerekli olan kalsiyumun emilimini sağlar. Kalp ve sinir sistemini destekler. Güneş ışığı sayesinde vücudumuza alabiliriz. Balıklarda özellikle de somonda bulunur. Eksikliği durumunda mide problemleri meydana gelir.

E Vitamini

Antioksidan görevi görür. Bitkinliğin giderilmesine yardımcı olur. Fitness ile uğraşanların olmazsa olmazıdır. Yeşil sebzelerde, fındıkta, fıstıkta ve sebze yağlarında bulunur.

K Vitamini

Kanın pıhtılaşmasına ve kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur. K1 ve K2 olarak ikiye ayrılır. K1 sebzelerde, K2 probiyotik bakterilerde bulunur. Eksikliğinde yaralanmalarda aşırı kanama olarak kendisini gösterir.

B1 Vitamini

Sinirlerin ve kasların devamlılığı için gereklidir. Eksikliğinde beriberi hastalığı oluşur. Beriberi ölümcül bir hastalıktır. Gıdasını sürekli konserve yiyeceklerle alan kişilerde görülmüştür. Çünkü konserve yapımı esnasında gıdalardaki B1 yok olmaktadır. Tahıl tanelerinin kabuğunda, sütte, bazı sebzelerin köklerinde ve mayada bulunur.

B2 Vitamini

Antioksidandır. Görme, saç dokusu, deri ve tırnaklarda gereklidir. Eksikliği durumunda deri problemleri meydana gelir. Besinlerden enerji üretimi, sinir sistemi ve solunum sisteminin düzenli çalışmasında etkendir. Vücuttaki asit oranını dengeler. Hayvansal ürünlerde, yeşilliklerde, enginarda, fındıkta, yer fıstığında ve mercimekte bulunur. Fazlalığı idrar ile dışarı atılır.

B3 Vitamini

Sağlıklı bir kan dolaşımı, deri ve sinir sistemi üzerinde etkendir. Hafızaya yararları bulunmaktadır. Hayvansal gıdalar, brokoli, karnabahar, havuç, patates ve domateste bulunur. Eksikliğinde sindirim sistemi bozuklukları, sinir sistemi bozuklukları, ishal ve depresyon meydana gelir.

B5 Vitamini

Hem bitkilerde hem hayvansal gıdalarda bulunur. Depresyonla savaşmamızı sağlar. Kırmızı kan hücreleri ve antikorların oluşumunu sağlar. Büyüme ve gelişmeyi destekler. Hayvansal ürünlerden özellikle karaciğerde ve baklagillerde, tahıllarda, avokado, mısır ve kuruyemişlerde bolca bulunur.

B6 Vitamini

Vücutta protein ve karbonhidrat metabolizmasında bulunur. Protein ve yağlardan enerji üretilmesini sağlar. Sinir sistemi, bağışıklık sistemi ve enerji seviyesinin korunumu için gereklidir. Vücuttaki su dengesini korunmasına ve kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna katkıları vardır. Muz, balık, süt, bezelye, havuç, yulaf, pirinç ve karaciğerde bulunur.

B12 Vitamini

Yağ yakımı ve kas gelişimi için hayati önem taşır. Merkezi sinir sistemini destekler. Balık, et ve sütte yoğun olarak bulunur. Kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda etkendir. Büyüme çağındaki çocuklar için önemlidir. Eksikliğinde kilo kaybı, konsantrasyon bozuklukları, solgun bir ten ve depresyon meydana gelir.

C Vitamini

Antioksadandır. Diş yapısı, kemikler ve deri yapısında önemli yer tutar. Sakatlıkların iyileşmesinde ve bağışıklık sisteminin kuvvetlendirilmesinde yardımcı olur. Demirin tutulumuna yardımcı olur. Eksikliğinde halsizlik, uzun sürede iyileşme ve yetersiz bir bağışıklık sistemi meydana gelir. Limon, portakal, greyfurt, kivi, ananas ve çilek gibi meyvelerde ve sebzelerden de karnabahar, ıspanak, soğan, biber, maydanozda bolca bulunur.

Biyotin

“Yağ, karbonhidrat ve protein metabolizması” için önemlidir. Hücre gelişimi ve kan şekeri seviyesinin düzenlenmesinde çok önemlidir. Bağırsaklardaki bakteriler tarafından üretilebilmekle beraber dışarıdan da alınabilmektedir. Eksikliği çok ciddi problemlere yol açar. Birçok besinde bulunmaktadır. Pişmiş yumurta sarısı, baklagiller, hayvansal ürünler bunlardan birkaçıdır.

Folik asit

Kırmızı kan hücrelerinin oluşumunu ve proteinin kullanımını sağlar. Özellikle hamilelik sürecinde çok önemlidir. Eksikliğinde kansızlık ve mide problemleri baş gösterir. Hayvansal ve bitkisel gıdaların çoğunda bulunur.

Sonuç olarak

Vitaminler ve faydaları konusunda olabildiğince işimize yarayacak düzeyde ve detayda bilgiler vermeye çalıştım. Umarım işimize yarar. Bana soracak olursanız vitaminleri takviye olarak değil doğal olarak almaya çlışmak herzaman daha uygun olacaktır. Bu da hayatımıza sebzeleri ve meyveleri bol olarak sokarak gerçekleşir. Herkese sağlıklı günler dilerim.